درس دوم:از آموختن ننگ مدار -کارگاه متن پژوهی -کتاب درسی
درس دوم:از آموختن ننگ مدار -کارگاه متن پژوهی -کتاب درسی
قلمرو زبانی
1 معنی واژه های مشخص شده را بنویسید
- کتابی که در او داد سخن آرایی توان داد ابداع کنم
=> ۱- حق ۲- ارائه کرد
- عشق شوری در نهاد ما نهاد
=> ۱- ذات ۲- گذاشت
2 در متن درس سه گروه کلمه متضاد بیابید
=> غم و شادی / نیک و بد / شادان و اندوهگین / امید و نومیدی / ایمن و ناایمن / عیب و هنر
3 به عبارت های زیر توجه کنید
الف) همنشین نیک بهتر از تنهایی است و تنهایی بهتر از همنشین بد
ب) آرزو گفت:« از نمایشگاه کتاب چه خبر؟»
دردر عبارت «الف» فعل جمله دوم ذکر نشده است اما خواننده یا شنونده از فعل جمله اول میتواند به فعل جمله دوم یعنی «است» پی ببرد در این جمله حذف فعل به «قرینه لفظی» صورت گرفته است.
در عبارت «ب» جای فعل «داری» یا «دارید» در جمله دوم خالی است اما هیچ نشانه‌ای در ظاهر جمله شنونده را به وجود فعا راهنمایی نمی‌کند. تنها از مفهوم عبارت متولد که فعل «داری» یا «دارید» از جمله دوم حذف شده است در این جمله حذف به «قرینه معنای» صورت گرفته است.
هر یک از اجزای کلام در صورت وجود قرینه می تواند حذف شود. اگر حذف به دلیل تکرار و برای پرهیز از تکرار صورت گیرد آن را حذف به «قرینه لفظی» گویند اما اگر خواننده یا شنونده از مفهوم سخن به بخش حذف شده پی ببرد حذف به «قرینه معنایی» است.
■ در کدام جمله متن درس، حذف صورت گرفته است؟ نوع آن را مشخّص کنید.
نومیدی را در امید بسته دان و امید را در نومیدی[بسته دان]. ( حذف به قرینه لفظی)
قلمرو ادبی
۱- بهره گیری از «مَثَل» چه تأثیری در سخن دارد؟
- دلنشین و تأثیرگذارکردن سخن
- ایجاز و کوتاه سخنی، تأکید بر مفهوم
- محسوس و ملموس کردن مفاهیم ذهنی
- افزایش تأثیر سخن بر مخاطب
- به تفکّر واداشتن مخاطب
۲- دو عبارت کنایی را از متن بیابید و بنویسید.
- گندم نمای جو فروش بودن
- از جای شدن
